4Yaş Anne Babalarına;
Dört yaşında çocuk, ayakkabı bağcığını kendisinin açması, yemeğini dökmeden yemesi, giysisini doğru şekilde giymesi ve küçük tuvalet temizliğini yapması gibi özbakım becerilerini kazanmıştır. Bu nedenle çocuğunuza giysisini kendisinin seçmesi, tuvalet temizliğini kendisi yapması için izin verin. Bazı durumlarda çocuğun sorunlu durumu çözmesini bekleyin. Örneğin, kardeşi ile paylaşamadığı oyuncakla alakalı, “Paylaşamıyorsunuz, ikinizde aynı oyuncağı istiyorsunuz”, “Ne yapacağız peki?” deyip sorunu çözmesini bekleyebilirsiniz.
İnatçı ve hayalci olan bu yaştaki çocuğunuz, hareketlidir ve dürtüselliği biraz azalmıştır. Artık bazı konularda daha ikna edilebilir durumdadır. Onunla konuşun, doğru-yanlış ve yapmasını istemediğiniz bazı davranışlarını ona anlatın. Duygularının farkındadır. Duygularını ve sinirlendiği durumları size söz ile ifade etmesini sağlayın. “ Çikolata yok dediğimde oyuncağını fırlatacağına, kızdığını söyleyebilirdin” denmelidir. Birçok isteği olabilir, bu isteklerini yönetmeyi öğretin ona. İsteklerinin bazen karşılanamayacağını anlamalıdır. Markette istediği oyuncağı, önceden konuşmadığınız için alamayacağınızı, bir dahaki sefere daha erken bu talebini iletirse alabileceğinizi söyleyebilirsiniz.
Bu yaş, çocuğunuza DOĞRU-YANLIŞ kavramlarınızı öğretebileceğiniz en iyi yaştır. Bununla ilgili bilmeniz gereken en önemli şey, kesinlikle kurallar ve yasaklar konusunda tutarlı olunmalıdır. Tabiki kuralların makul ve çocuğun anlayabileceği bir şekilde olmasına dikkat edilmelidir. Kurallarınız, net ve kesin olsun. “Arkadaşlara vurulmaz” denmelidir ve kararlı olunmalıdır.
Olabildiğince çocuğun olumlu davranışlarını seviyesine uygun ve abartısız küçük hediyelerle ödüllendirin. Ödüllendirmek sadece hediye vermek değildir tabiki, onun sevdiği yemeği yapmak, onun başını okşamak, onun yaptığı güzel davranıştan dolayı mutluluğunuzu ona ifade etmeniz de ona verebileceğiniz güzel ödüllerdir. Ceza da uygulanabilir, fakat buda çocuğun yaşına uygun olmalıdır. Örneğin yapmasını istemediğiniz davranışları gösterirse, en sevdiği şeyleri kısıtlayabilirsiniz. Örneğin televizyon seyretmesine iki saat değil de sadece bir saat izin verirsiniz. Fakat ne yaparsanız yapın başta da söylediğim gibi kesinlikle koyduğunuz kurallar konusunda tutarlı olun.
İlaçlarınızı ve çakmak-kibritlerinizi ulaşamayacağı yerlere koyun. Bunlarla oynanmayacağını öğretin. Bu yaştaki çocuklar kendisinin süper kahraman olduğunu düşünüp yüksek bir yerden atlayabilir. Bu nedenlerle biraz daha gözleriniz üzerinde olsun.
Ölüm ve doğum hakkında duygular geliştirirler. Ahlaki değerler verilmesine başlamak için de uygun bir yaştadır.
Çocuğunuzun toprakla, kumla oynamasına izin verin. Oyun hamurları ve legolarla oynayabilecek, yeni şeyler üretebilecektir, bunlara ortam hazırlayıp onların zekâ gelişimine olumlu katkı sağlayabilirsiniz. Sosyalleşmesini, arkadaşlar edinmesini sağlayabileceğiniz ortamlara götürün çocuğunuzu..
Çocuğunuzla konuşun, düzgün ve anlaşılır cümlelerle.. Sorularını cevaplayın, masallar okuyun, renklerden ve öğrenebileceği yeni cisimlerden ismi ile bahsedin, onunla vakit geçirerek onları ne kadar sevdiğinizi onlara belli edin. Çocuğunuza ufak tefek sorumluluklar verin ki kendi gücünün farkına varsın. Onun dünyasında her şey bir oyun olabilir, sizinle aynı mantığa sahip olduğu yanılgısına düşmeyin. Onları ödüllendirin, ceza en son tercihiniz olsun. Yemeğini inatla yemek istemeyebilir, bırakın bazen acıkınca kendi yemek istesin. Yemek seçebilir, o yemeği de başka zaman başka şekilde servis edersiniz o zaman yer.
Yusuf KAYA
