Zekâ Gelişimi
• Bu yaşlarda kelime cümle kurma becerisi gelişmektedir.
• İki yaşında sözcük dağarcığı 272 olan çocuğun, kelime hazinesi çevre şartlarının etkisine göre bu yaşlarda hızla artış gösterir, ergenlik döneminde 80.000 kelimeye kadar çıkabilir.
• Bu yaşlardan itibaren dil gelişimi ile IQ arasında sıkı bir ilişki var olduğu düşünülmektedir.
3 Yaş;
• Konuşurken ses tonunu ayarlayabilir.
• Kendi ismini, cinsiyet ve yaşını söyleyebilir.
• Birçok nesnenin ismini söyleyebilir.
• Ondan fazla sayabilir, ilk 3-4 rakamı tanıyabilir.
• Okunan hikâyeleri dikkatle dinler.
• Çocuk şarkılarını ezbere, ritmine uygun söyleyebilir.
• İnsan vücudundaki görünen organları sorunca gösterebilir.
• Renkleri tanır.
• “Ne”, “nerede”, “kiminle” sorularını pek çok kez sorar.
• “Bu ne ?” sorusunu her şeye sorabilir.
4 Yaş;
• Nesne-sözcük ilişkisini kurabilir, yani parmağıyla gösterdiği cismin ismini söyler.
• Kendi adresini söyleyebilir.
• Bebeksi konuşmaz, kendini tanıtabilir, yaşını söyleyebilir.
• Sadece özelliklerini söylediğinizde de vücudundaki organı tanıyabilir.
• Etkinlik esnasında dikkatini toplayabilir.
• Düzgün ve tam cümleler kurabilir.
• Fıkra ve şakalardan anlayabilir.
• Gördüğü resimleri mantıklı bir şekilde açıklayabilir.
• Zaman kavramı oluşmuştur, geçmiş, gelecek ve şimdiki zamanı bilir.
• Oyunlarında gerçekmiş gibi hikayecikler kurabilir, canlandırmalar yapabilir.
• Nesneleri özelliklerine göre gruplar.
• 15-20 civarı sayı sayabilir.
• İlk 5-6 rakamı tanır.
5 Yaş;
• Zihinsel kıyaslamalar yapamaz, fakat her şey arasında ilişki kurabilir.
• Mantık henüz gelişmemiştir.
• Parça bütün ayrımını aynı anda yapamaz.
• Dilbilgisine uygun ve akıcı konuşabilir.
• Tekerlemeler söylemek ve ezbere şiir okumak hoşuna gider.
• Rakamları bilir.
• Harfleri tanır.
• 20’den fazla sayabilir.
• Problem çözme becerileri gelişmiştir.
• Oyuncağındaki eksik olan insan parçasını tamamlayabilir.
• Şarkı söyler, basit hikâyeler anlatır, bu hikâyeleri oyunlarında canlandırır.
• Eş ve zıt sözcüklere örnekler verir.
• Konuşmayı çok sever, dilbilgisine uygun uzun cümleler kurar.
• Her şeyin nedenini merak eder.
• Önce düşünür, sonra söyler.
• Sağ-sol, ön-arka, dün-bugün-yarın, sabah-öğle-akşam, iyi-kötü gibi kavramlar gelişmiştir.
6 Yaş;
• Keşfeder, oyuncaklarla kendi yeni şeyler yapar.
• Nesneler arasında eşleştirme, gruplama ve ayrım yapabilir.
• İki şekli bir araya getirerek yeni şekiller yapar; örneğin, iki kareden dikdörtgen gibi.
• Nesneleri kullanarak toplama çıkarma işlemleri yapar.
• Hiç atlamadan en az 30’a kadar sayı sayabilir.
• Daha önce dinlediği öyküleri aynı şekilde anlatabilir.
• Haftanın günlerini sırasıyla söyler, sağını- solunu gösterir.
• İki resim arasındaki farkı söyleyebilir.
• Birinci, ikinci, üçüncü şekil şeklinde gruplandırabilir.
• Basit neden-sonuç ilişkisi kurabilir.
• “En az”, “en çok” kavramlarını bilir, kullanır.
• Ondan istenen üç şeyi sıra ile yapar.
• Olayları oluş sırasına göre anlatır.
• Soyut ifadeleri anlar.
Yusuf KAYA
