Duygu Odaklı Çift Terapisi Nedir?
Duygu odaklı terapi, duyguların güdülenme sisteminin temelinde yer aldığı varsayımına
dayanır. Duygular bizim hayatta kalmamızı sağlayan temel unsurdur.
DOT, 7 temel duygu olduğunu varsayar. Bunlar: neşe-coşku, sevgi-hayranlık, korku, öfke,
üzüntü, tiksinme ve utanç.
Kuram’a göre belli duyguları arar, belli duygulardan da kaçınırız.
Aradığımız duygular parasempatik sistemimizle, kaçındığımız duygular ise sempatik
sistemimizle bağlantılıdır.
Duygular kişilerin ihtiyaçlarını yansıtan birer işaretçidirler.
Yetişkinlerin üst düzey güdüleri bağlanma ve kimliğin onaylanmasıdır.
Duygular bağlanma veya kimliğin onaylaması ihtiyacımızı ilişki içinde diğerine iletme
yolumuzdur.
Bu ihtiyaçları doğrudan işaret eden duygulara birincil duygular denir. Birincil duygular
insanların yaşamını sürdürmesine olan katkısından dolayı adaptiftirler.
Ancak çiftler ilişkilerde çoğunlukla birincil duygularını göstermekten kaçınırlar.
Bunun nedeni önceki yaşam deneyimlerinde birincil duygularını gösterdiklerinde yaşadıkları
olumsuzluklardır.
Kişiler zamanla ihtiyaçlarını karşısındaki kişiye doğrudan ifade edebilecekleri birincil
duygular yerine ikincil duygularıyla iletişim kurarlar.
İkincil duygular yoluyla kurulan ilişkiler bir çatışma döngüsüne yol açarlar.
İkincil duygular kişinin ihtiyacının karşılanmasının önünde bir engel teşkil ettikleri için
maladaptiftirler.
Bu döngüsel sistem çiftin içinden nasıl çıkacaklarını bilemedikleri bir hal alır. Hep aynı
şeylerin olması sorunun çözümsüz olduğuna dair bir inanç halini alır ve zamanla
çiftlerin ümitlerini tüketir.
Peki Duygu Odaklı Çift Terapisti ne yapar?
DOT çift terapisti seanslarda çiftlerin her birini eşit ve empatik bir şekilde dinleyerek çiftin
arasında çatışmaya yol açan döngüleri tespit eder.
Çiftin ilişkisini çıkmaza sokan bu döngünün ya da döngülerin arkasında yer alan ikincil
duyguların anlaşılması için empatik irdeleme yapar.
Çiftin ikincil duygularının ardında yatan birincil duygularını ve bu duyguların da ardında yer
alan ihtiyaçlarını keşfederek çiftin de bunları anlamasını ve ifade etmesini sağlar.
Çiftin iletişimindeki bu değişiklik tarafları Buber’in teorisindeki “Ben-O” ilişkisinden “Ben-
Sen” ilişkisine çeker.
Çift yeni bir iletişim yolunu seansta “Şimdi ve Burada” deneyimleyerek içselleştirir.
Psikolog/ Duygu Odaklı Çift Terapisti
Hacer TUNÇ ÖZKAN
