ADHD sorunu olan kişiler dikkat ve hareket düzeylerinde bozukluklar ve dürtüsel
hareketlerini kontrol etmede sorunlar yaşarlar. ADHD ‘Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite
Bozukluğu’ anlamına gelir. Kişiler bazen hayatlarını organize etmekte zorlanabilir ya da düzen
konusunda bazen kendilerini kontrol edemeyebilirler. Bu durumu yaşayan her birey için
Hiperaktivite Bozukluğuna sahip birey denilmesi yanlış olacaktır. Bu bireylerin mutlaka ADHD
problemi yaşadıkları anlamına gelmemektedir. ADHD problemi kişilerin hayatlarının uzun süren
dönemlerinde istedikleri gibi yaşayamamalarına engel olacak şekilde belirgin semptomlarının
olması ile ilgilidir. ADHD genelde kişilerde konsantrasyon sorunları, huzursuzluk ve gerginlik
şeklinde ortaya çıkar. ADHD problemi yaşayan bireyler dış görünüş olarak girişken, sosyal ve
yeniliklere açık gibi görünseler de, stabil bir hayat sürme, genel durumu devam ettirme, planlar
yapma ve bu planlar doğrultusunda hedefe yönelik çalışma yapma durumunda yarım bıraktıkları
işler nedeniyle rahat olmayan, zihinlerinin karışık olduğu bir hayat sürebilirler.
ADHD Problemi Yaşayan Bireyler
ADHD problemi yaşayan bireyler dürtüsel doğaları gereği karşısında bulunan insanlara zor
anlar yaşatabilirler. Örneğin; konuşma esnasında sizin sözünüzü kesip konuşmaya devam edebilirler
ya da sorulan sorunun sonunu beklemeden soruya cevap aramaya çalışma gibi aktiviteler
gösterebilirler. ADHD yaşayan bireyler planlama yapabilme becerisinden yoksundurlar bu nedenle
karşılarına çıkan herhangi bir olumsuzlukla beraber azim duyguları aniden düşer ve başarı
konusunda sıkıntı yaşarlar. Olumsuz duygu ve düşüncelere maruz kalma eğilimleri oldukça
yüksektir, bu nedenle bireylerin etrafındaki kişiler kendilerinin ne zaman ne yapacaklarını
bilemediklerini duygu durumlarında ani değişimler olduklarını söylemektedirler.
ADHD belirtilerinin fazla olması nedeniyle her bireyde aynı şekilde kendisini
göstermemektedir. Birçok etkenin birleşmesi ve kombinasyonuyla birlikte ortaya çıkan bir sorun
olduğu için farklı belirtilerin olması muhtemeldir. ADHD sorunun yaygın olarak bazı belirtileri
şunlardır;
- Odaklanmakta zorlanma
- Her şeyden çabuk sıkılma
- Sık sık hata yapma eğilimi
- Yerinde duramama aşırı hareket isteği
- Sabırsız olma
- İsteklerinin hemen gerçekleşmesi gibi taleplerinin olması
- Unutkanlık
- Göz teması kuramama
- Aynı aktiviteyi uzun süre yapamama
- Sosyal hayata adapte olmakta zorluk yaşama
ADHD Problemi Sosyal ve Psikolojik Etkileri
ADHD problemi sosyal ve psikolojik etkileri fazla olan bir durum olarak görülse de kalıtsal
olma durumu oldukça fazladır. Bu hastalık çocuklarda % 5 – 7 oranında görülen ve gerekli
müdahale yapılmadığında yetişkinlikte de devam eden bir durumdur. ADHD yetişkinlikte gelişen
bir rahatsızlık değildir genelde çocuklukta ortaya çıkar, yerinde ve yeterince müdahalenin olmadığı
durumlarda yetişkinliğe kadar semptomlarının devam ettiği hatta arttığı görülebilir. ADHD
rahatsızlığının kalıtsal anlamda bir bireyde bulunması beyin ve sinir sistemini etkileyen ve bu
kısımlarda problemlerin yaşandığını gösteren bir rahatsızlıktır. Yapılan araştırmalar; bu sorun ile
mücadele eden bireylerin beyin yapılarının bazı bölümlerinin daha büyük ya da daha küçük
oldukları tespit edilmiştir.
ADHD bozukluğu yaşayan çocuk ise ya da erişkin ise buna yönelik farklı tedavi
yöntemlerinin uygulanması gerekmektedir. Çocuk hastaların uzman psikiyatristler tarafından
muayene edilmesi gerekmektedir. Yetişkin hastaların psikiyatr bilim uzmanları tarafından tedavi
edilmesi gerekmektedir. Tüm bunların yanı sıra psikiyatr tedavisi süren bireyler psikolog, psikolojik
danışmanlar tarafından terapi süreçlerine başlamaları iki taraflı yarar sağlamaktadır. Aynı zamanda
rahatsızlık yaşayan bireylerin hızlı sonuç almalarına neden olmaktadır.
ADHD farklı sorunlara bağlı olarak ortaya çıkan bir sorun olduğu için yöntemleri de çok
yönlü olan bir rahatsızlıktır. İlaç tedavisi, terapi ya da ilaçsız tedavi gibi yöntemler bulunmaktadır.
Teşhisin konulması ile birlikte uzman psikiyatrlar tarafından çeşitli ilaçlarla, sentetik uyarıcılarla
sorunun olumsuz etkilerinden kurtulmak mümkündür. Dahası bilişsel davranışçı terapi yöntemleri
de uzman terapistler aracılığıyla bireylere ve çocuklara uygulanmaktadır. Dikkat eksikliği yaşayan
bireylerin farkındalık kazanması ve farklı sorumlulukların oluşmasına yardımcı olan listelerin
yapılması bireylerin bazı alışkanlıklar edinmesi açısından oldukça faydalı olmaktadır. Düzenli
egzersizler tedavinin bir bölümünü kapsamaktadır. Bu egzersizlerin çoğunu beyin egzersizleri
oluştursa da fiziksel egzersizlerde bulunmaktadır. Çocuklarda ise ilk olarak öncelik psikoeğitimdir.
Bu hastalık hakkında çocuğun ailesi bilinçlendirilmelidir. Daha sonra nasıl bir tedavi yöntemi
izlenileceği hakkında bilgi verilmelidir.
PSİKOLOG/ÇOCUK TERAPİSTİ
EZGİ KÖSEOĞLU
