“Çocuğum tuvalet eğitimine hazır mı?” “Tuvalet eğitimine ne zaman başlamam gerekir?” “Tuvalet eğitimi kaç gün sürer?” gibi her ailenin aklında soru işaretleri oluşabiliyor. Öncelikle tuvalet eğitimi her çocuğun hazır oluşuna bağlı olarak farklı dönemlerde tamamlanabilmektedir. Bu eğitime başlayabilmek için çocuğun fizyolojik, psikolojik ve sosyal gelişimi de önem taşımaktadır.
ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİNE NE ZAMAN BAŞLANIR?
İlk olarak çocuğun bağırsak ve mesane kaslarının tuvaleti tutmak ve kontrol edebilmek için gelişmiş olması, yürümeye başlamış olması ve ihtiyaçlarını dile getirmeyi öğrenmiş olması gerekir. Çocukların çoğu 18 ay ile 3 yaş arasında tuvalet eğitimi almaya hazırdır. Tuvalet eğitiminin gelişme ve hazırlanma yaşını değiştirmek için yapabileceğiniz hiçbir şey yoktur. Bu tamamen gelişim sürecine bağlıdır. Yapabileceğiniz tek şey çocuğunuzu dikkatlice gözlemlemek ve başlamak için hazır olduğuna dair işaretler bulmaktır.
Tuvalet eğitimine başlanan zamanın ev değişikliği, beşikten yatağa geçmesi veya yeni bir bebeğin doğumu gibi önemli değişikliklerin yaşandığı döneme denk gelmemesi gerekmektedir. Tuvalet eğitiminde zamanlamayı doğru yapmak kadar çocuğunda buna hazır olması önemlidir.
ÇOCUĞUN TUVALET EĞİTİMİNE HAZIR OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Her çocuğun tuvalet eğitimine hazır oldukları yaş dilimi farklılık göstermektedir. Bu sebeple yaşa göre değil çocuğun hazır olduğuna dair gözlemlemek ve buna dair işaretler bulmak önem taşımaktadır. Peki hazır olduğuna dair işaretler nelerdir? Eğer çocuk;
- Bezi kirlendiğinde rahatsız olmaya başladıysa,
- Tuvaletini yaptıktan sonra sizlere söylüyorsa,
- Belirli kısa yönergeleri takip edip yerine getirebiliyorsa,
- Fiziksel olarak hazır olduğunda yani kendisi tuvalete oturup ve bittiğinde ayağa kalkabiliyorsa,
- Bezi daha uzun süre kuru kalıyorsa,
- Tuvalet kullanmayı merak ediyor ve istediğini gösteriyorsa tuvalet eğitimine başlamanın zamanı gelmiş demektir.
TUVALET EĞİTİMİ NASIL VERİLMELİ?
İlk olarak tuvalet eğitimine lazımlık ile mi yoksa klozet ile mi başlanacağına karar verilmelidir. Bu karar sonrasında gerekli olan materyaller alınmalıdır. Lazımlık kullanılacaksa çocuğun rahatlıkla oturabileceği ve ulaşabileceği bir yere konulmalıdır. Klozet kullanılacak ise klozet aparatı almak ve klozetin önüne çocuğun rahat çıkıp oturabilmesi için bir basamak tedarik etmek çocuğun alışmasını kolaylaştıracaktır.
Çocuğun tuvalete alışması için öncelikle bez kullanırken, tuvaletini yapmasa da alıştırma tuvaletine veya klozete oturmaya başlaması, örneğin uykudan kalktığında, evden çıkmadan önce ve gece uyumadan önce, günde birkaç kere bezi çıkararak klozete veya alıştırma tuvaletine oturtmak güzel bir başlangıç olacaktır. Bu süreçte tuvalet ile ilgili kitaplar okumak yararlı olacaktır.
Çocuğun vücudundaki sinyalleri tuvaletinin gelmesi ile bağdaştırması için onu iyi izlemek, tuvaletinin geldiği anlaşıldığında sakince tuvalete gitmeye ihtiyacı olup olmadığını sormak ve klozete oturtmak, çocuk tuvaletini kaçırmış olsa bile klozete oturmasını sağlamak çocuk için yardımcı olacaktır. Tüm bu süreçte çocuğu zorlamamak ve tuvaletten kalkmak istediğinde kalkmasına izin vermek, çocuğun hazır olduğu anı beklemek önem taşımaktadır.
AİLENİN TUTUMU NASIL OLMALI?
Çocuk bu eğitimi bir başarı veya bir başarısızlık olarak görmemeli. Bu nedenle anne babanın tuvalet eğitimi sürecinde bu durumu bir sorunu çözüyormuş gibi yansıtmamaları, çok büyük heyecan ve heves göstermemeleri gerekir. Bu süreç içerisinde çocuk tuvaletini klozete yaptığında aşırıya kaçacak derecede ödüllendirilmemeli veya tuvaletini klozete yapmadığında cezalandırılmamalı. Anne babanın sabırlı olması ve çocuğu burada desteklemesi önemlidir. Unutulmamalıdır ki çocuğun kendi yolunu çizmesi ve hazır olduğunda tuvalet ve lazımlığı kullanması çok daha iyi olacaktır.
Psikolog Aybüke UYSUN
